Chu kỳ kinh nguyệt trung bình dài 28 ngày, mặc dù chu kỳ kinh nguyệt đều đặn là từ 21 đến 38 ngày. Đôi khi, chu kỳ của bạn có thể ngắn hơn hoặc dài hơn bình thường. Thỉnh thoảng có kinh nguyệt không đều thường không phải là nguyên nhân gây lo ngại. Nhưng kinh nguyệt không đều có thể do một số vấn đề sức khỏe nhất định như vấn đề về tuyến giáp hoặc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS). Nếu bạn có kinh nguyệt không đều và mong muốn có thai thì hãy đến các cơ sở ý tế khám, bác sĩ có thể giúp bạn tìm hiểu chuyện gì đang xảy ra.
Kinh nguyệt không điều là gì?
Kinh nguyệt không đều có nghĩa là khoảng thời gian từ ngày đầu tiên có kinh đến ngày đầu tiên của kỳ kinh tiếp theo thay đổi theo từng chu kỳ. Nó có thể đến sớm hơn dự kiến vài ngày hoặc muộn vài ngày. Kinh nguyệt hiếm khi đến đúng lịch có thể khiến bạn bối rối, đặc biệt nếu bạn đang cố gắng mang thai.
Hầu hết chu kỳ kinh nguyệt đều tuân theo một lịch trình cố định. Mỗi tháng gần như cùng một thời điểm, buồng trứng sẽ giải phóng một quả trứng. Đó gọi là rụng trứng. Nếu trứng đó không được thụ tinh, hormone sẽ ra hiệu cho cơ thể loại bỏ các mô lót tử cung và bạn sẽ có kinh nguyệt. Bạn bị chảy máu trong khoảng năm ngày và sau đó toàn bộ chu kỳ lại bắt đầu lại.
Chu kỳ kinh nguyệt trung bình dài 28 ngày, nhưng có thể dao động từ 21 đến 38 ngày. Một số phụ nữ có chu kỳ khó dự đoán hơn và độ dài thay đổi từ tháng này sang tháng khác. Việc có kinh nguyệt không đều khiến bạn khó biết khi nào nên mua hộp băng vệ sinh hoặc miếng lót mới mà còn khó biết khi nào bạn có thể mang thai.
Nếu bạn đang thắc mắc "Tại sao kinh nguyệt của tôi không đều?" có một vài lý do có thể xảy ra.
Nguyên nhân gây ra kinh nguyệt không đều?
Chu kỳ kinh nguyệt bất thường là hiện tượng bình thường ở tuổi thiếu niên khi cơ thể bạn vẫn đang hình thành nhịp điệu kinh nguyệt. Nó cũng phổ biến ở độ tuổi 40 và 50 khi bạn tiến gần đến thời kỳ mãn kinh.
Nếu bạn không thuộc một trong những độ tuổi này thì đây là một số lý do khác khiến bạn có thể có kinh nguyệt không đều:
- Căng thẳng: Bạn có thể nhận thấy rằng kinh nguyệt sẽ không đều bất cứ khi nào bạn gặp quá nhiều căng thẳng. Đó là do hormone căng thẳng cortisol ảnh hưởng đến việc giải phóng estrogen và progesterone, hai chất kiểm soát chu kỳ kinh nguyệt của bạn.
- Thuốc tránh thai: Sẽ làm cho chu kỳ kinh nguyệt của bạn đều đặn hơn khi bạn đang dùng thuốc. Sau khi ngừng sử dụng biện pháp tránh thai này, bạn có thể sẽ thấy có một chút bất thường trong vài tháng khi chu kỳ của bạn dần dần trở lại nhịp điệu trước đó.
- Giảm hoặc tăng cân: Sự thay đổi cân nặng nhanh chóng hoặc đột ngột – lên hoặc xuống – có thể làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt. Kinh nguyệt không đều hoặc trễ kinh là một trong những dấu hiệu của chứng rối loạn ăn uống như chán ăn tâm thần hoặc chứng cuồng ăn. Những thay đổi nội tiết tố đi kèm với việc tăng hoặc giảm cân có thể là nguyên nhân gây ra những thay đổi về kinh nguyệt này.
- Vấn đề với buồng trứng: Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) khiến buồng trứng sản xuất quá nhiều hormone nam gọi là androgen. Điều này ngăn cản trứng trưởng thành, dẫn đến kinh nguyệt không đều. Khoảng 1 trong 10 phụ nữ có kinh nguyệt không đều mắc PCOS. Hoặc suy buồng trứng sớm (POF) (còn gọi là suy buồng trứng nguyên phát, hay POI), buồng trứng ngừng hoạt động trước tuổi 40 - nhiều năm trước bắt đầu mãn kinh. Bạn rụng trứng ngày càng ít thường xuyên hơn trong vài tháng hoặc vài năm trước khi chu kỳ kinh nguyệt của bạn chấm dứt hoàn toàn.
- Bệnh viêm vùng chậu (PID): Đau bụng hoặc kinh nguyệt không đều có thể là dấu hiệu của bệnh PID, một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn ở cơ quan sinh sản.
- Rối loạn nội tiết tố: Kinh nguyệt không đều có thể là dấu hiệu cho thấy hormone của bạn đang mất cân bằng. Tuyến giáp hoạt động quá mức ( cường giáp ) hoặc hoạt động kém ( suy giáp ) và prolactin dư thừa ( tăng prolactin máu ) có thể làm rối loạn chu kỳ kinh nguyệt.
- Lạc nội mạc tử cung: Khi mô hình thành nên niêm mạc tử cung (nội mạc tử cung) hình thành bên ngoài tử cung, chẳng hạn như trong buồng trứng hoặc ống dẫn trứng, bạn có thể có thời gian dài hơn hoặc khoảng thời gian ngắn hơn giữa các kỳ kinh.
Cách tính ngày rụng trứng khi kinh nguyệt không đều
Sử dụng máy tính rụng trứng để tìm ra những ngày dễ thụ thai nhất có thể giúp bạn dự đoán khi nào bạn sẽ có cơ hội thụ thai tốt nhất. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu bạn có chu kỳ kinh nguyệt không đều và rụng trứng vào những thời điểm khác nhau trong mỗi chu kỳ? Công cụ tính ngày rụng trứng không hoạt động với những người có thời kỳ kinh nguyệt không đều.
Thay vào đó, bạn có thể cần phải dựa vào các phương pháp theo dõi khả năng sinh sản khác. Một kỹ thuật nên thử là đo nhiệt độ cơ thể cơ bản (BBT). Nhiệt độ cơ thể sẽ tăng nhẹ khi bạn rụng trứng, giúp bạn có khoảng thời gian tốt nhất để quan hệ tình dục.
Hoặc bạn có thể mua que thử rụng trứng. Sử dụng một chút nước tiểu hoặc nước bọt, những dải này có thể cảnh báo bạn khi nào sắp rụng trứng.
Dấu hiệu mang thai khi bạn có kinh nguyệt không đều
Chậm kinh là một trong những dấu hiệu phổ biến nhất để phụ nữ biết mình đang mang thai. Khi bạn thụ thai, cơ thể sẽ giải phóng các hormone về cơ bản làm ngừng quá trình rụng trứng. Nhưng nếu kinh nguyệt của bạn đến không thường xuyên thì sao? Một khoảng thời gian bị trễ có thể mang lại sự phấn khích – hoặc hoảng sợ – khi bạn không thực sự mang thai.
Hãy theo dõi những dấu hiệu mang thai khác khi bạn có kinh nguyệt không đều:
- Cực kỳ mệt mỏi
- Ốm nghén (hoặc buồn nôn và nôn bất cứ lúc nào trong ngày)
- Thường xuyên phải đi tiểu
- Ngực sưng và đau
- Chảy máu ít, hoặc chỉ li ti vài giọt
- Đầy hơi
- Tâm trạng thất thường
- Chuột rút
Hãy nhớ rằng nhiều triệu chứng này xảy ra vì những lý do khác. Ví dụ: bạn có thể cảm thấy mệt mỏi hơn nếu không ngủ ngon hoặc bị nhiễm trùng. Cách duy nhất để biết chắc chắn là đi thử thai.
Phải làm gì khi kinh nguyệt không đều?
Cuối cùng, chu kỳ kinh nguyệt có thể quay trở lại nhịp độ bình thường nếu nguyên nhân chỉ là tạm thời, chẳng hạn như căng thẳng liên quan đến công việc. Trong những trường hợp khác, cách điều trị kinh nguyệt không đều tùy thuộc vào nguyên nhân.
Sử dụng các hình thức ngừa thai nội tiết tố như thuốc tránh thai kết hợp hoặc thuốc chỉ chứa progestin có thể giúp điều chỉnh chu kỳ, nếu bạn không có ý định mang thai. Đây cũng là những phương pháp điều trị PCOS.
Điều trị bất kỳ vấn đề nào khác khiến chu kỳ kinh nguyệt của bạn không đều cũng có thể có tác dụng. Ví dụ, nếu bạn mắc chứng rối loạn ăn uống, bạn có thể cần được tư vấn và điều trị bằng dinh dưỡng. Đối với bệnh PID, thuốc kháng sinh giúp bạn loại bỏ vi khuẩn gây nhiễm trùng.
Nếu bạn đang có chu kỳ không đều và đang mong muốn mang thai, hãy đến bệnh viện hoặc phòng khám sản phụ khoa để được bác sĩ tư vấn. Bạn nên theo dõi chu kỳ của mình bằng ứng dụng hoặc lịch trước đó để bác sĩ có thể biết chính xác những gì đang diễn ra khi đi khám. Họ sẽ đề xuất các lựa chọn điều trị cho bất kỳ vấn đề sức khỏe tiềm ẩn nào, từ đó sẽ giúp điều chỉnh chu kỳ của bạn.